PENCERELERİN BİNA ÜZERİNDE MARUZ KALDIKLARI ETKİLER

Pencerelerin takıldıkları yapıda maruz kaldıkları yükleri sınıflandıracak olursak;

1.   Binanın doğurduğu hareket

2.   Pencerenin doğurduğu hareket

3.   Dış ortam rüzgar yükleri

4.   Dış ortam yağmur etkisi

5.   Dış ortam güneş etkisi

6.   Dış ortam ses etkisi

7.  İç ortam ısı ve nem etkisi

Binanın Doğurduğu Hareket: Bilindiği üzere binalar canlı yapılardır. Yer hareketleri

         ya  da  çevre  etkileri  nedeni  ile  oluşan  titreşimler  nedeni  ile  binalar  çoğu  kez  bizim

          hissedemeyeceğimiz   şekilde       hareket    halindedir.  Bina   birçok   yapı   malzemesinin

          birbirine  birleştirilmesi  ile  meydana  gelmiştir.  Bunlardan  birisi  de   penceredir.   Bina

          hareket  ettikçe  pencerenin  zarar  görmemesi  için  bu  hareketlerin  sönümlenebilmesi

         gerekmektedir. Bu nedenle pencere ölçüsü alınırken pencere, boşluğundan bir miktar

         daha küçük üretilir. Buna ölçü alma payı adı verilir ve bu paylar şu şekilde belirlenir:

Pencere                    1,5 m’ye             1,5 – 3 m            3 – 4,5 m           4,5 m üzeri

Boşluğu                          kadar                 arası                arası

Beyaz Pencere                10 mm                10 mm                15 mm                 20 mm

Ahşap Görünümlü              15 mm                15 mm                22 mm                 28 mm

         Yukarıdaki  tabloda  görüldüğü  üzere  pencere  boşluğu  büyüdükçe  verilmesi  gereken

          pay  da  artmaktadır.  Ayrıca  diğer  önemli  bir  nokta  ahşap  görünümlü  pencerelere

        verilmesi gereken payın daha fazla olmasıdır. Bunun nedeni  bina hareketinden değil

          bir sonraki maddede inceleyeceğimiz pencere hareketinden kaynaklanan durumdur.

          Pencerenin Doğurduğu Hareket:  Bilindiği üzere her malzemenin bir uzama

         katsayısı vardır. PVC pencere profillerinin uzama katsayısı ise 90 x 10-6        cm/cmKo    dir.

         Yani daha anlaşılır bir ifade ile EN 12608 standardında da belirtildiği gibi PVC pencere

          profillerinde  uzama  miktarı  en  fazla  %2  oranındadır.  Isının  etkisi  ile  pencere

          profillerinde oluşacak bu şekil değişimi miktarını en aza indirmek için pencere profilleri

          içerisinde destek sacı kullanılması bir mecburiyettir.

         Bu   nedenle   destek   sacının   sadece   pencere   profilleri   içerisinde   var   olmasının

         sorgulanması  yeterli  değildir,  uygulama  biçiminin  doğruluğu           da  sorgulanmalıdır.

         Destek  sacı,   uzamaya  veya  kısalmaya  yani  şekil  değiştirmeye  çalışan  pvc  profili

         engelleyen   bir   elemandır.   Bunun   yanında   destek   sacı   rüzgar       yüklerine   karşı

         mukavemeti  sağlayan  elemandır,  bu  konuyu  ileriki  maddelerde  açıklayacağız.             Bu

         nedenle destek sacı uygulamasında şu noktalara dikkat edilmelidir:

                Destek sacı yatay ve dikey tüm profillerde kullanılmalıdır.

               Destek sacı profil içerisinde tek parça halinde bulunmalıdır.

               Destek sacı profil içerisinde, profil destek sacı odası kenarlarında 1,5  mm’lik

                  boşluk kalacak şekilde kullanılmalıdır. Destek sacı odası içinde küçük kalan bir

                  profil gerekli mukavemeti sağlayamaz.

               Destek sacı profile vidalanarak birleştirilmeli ve bu vidaların birbirinden uzaklığı

                 en fazla 40 cm olmalıdır.

         PVC   pencere   profilleri   içerisinde   uygun   destek   sacının    kullanılması   ile   uzama

         katsayıları en aza indirilir, yine de ısıl etki ile oluşacak şekil değişimlerini engellemek

         için  yukarıdaki  tabloda  verilen  değerler  kullanılarak  boşluklar  bırakılır.  Bu  boşluklar

         bırakılırken  ahşap  görünümlü  pencerelerde  daha  fazla  oranda  bırakılmasının  sebebi

         renk itibari ile ahşap görünümlü profillerin ısıyı daha fazla absorbe edebilmesidir.

         Ahşap görünümlü pencerelerde yukarıda da bahsettiğimiz gibi ısıyı absorbe edebilme

         yeteneği yüksek olduğundan profil odacıkları içerisinde oluşan bu sıcak hava dışarıya

         atılmalıdır. Bunun için profil içerisinde doğal havalandırma sağlanmalıdır. Bu da vakum

         kanalları  dediğimiz  aşağıda  gösterilen  kanallar  ile  sağlanabilir.  Profilin  üst  yatayına

         açılan bu havalandırma kanalı sayesinde buradan giren hava alt yatayda bulunan su

         tahliye  kanalından  dışarıya  atılacak  böylelikle  içeride  sıcak  havanın  depolanması

         engellenecek  ve  ısıl  etkinin  sebebiyet  vereceği  şekil  değişimi  ve  deformasyonlar  en

         aza indirilecektir.

     .  Dış Ortam Rüzgar Yükleri :          Pencerelerin   yapılar   üzerinde   maruz   kaldıkları   en

         önemli yüklerden birisi rüzgar yüküdür. Rüzgar yükü binanın bulunduğu bölge ve bina

         yüksekliği    parametrelerine     göre    değişmektedir.     EN    12210    standardına     göre

         pencerelerin maruz kaldıkları rüzgar yükleri 3 ana gruba ayrılmıştır:

Rüzgar Yükü Grupları                      A                        B                          C

Rüzgar Yükü Değeri(Pa)            150 Pa’a kadar            300 Pa’a kadar            600 Pa’a kadar

Bina Yüksekliği (m)                       8 m’ye kadar             20 m’ye kadar             100 m’ye kadar

         Öncelikle pencerenin, bulunduğu ortama göre A, B yada C rüzgar yükü gruplarından

         hangisine  girdiği  belirlenir.  Seçilen  gruba  göre  L/300  pencerede  müsaade  edilen

         sehim     miktarı   esas    alınarak    mühendislik     hesaplamaları     bölümümüzde        size

         sunduğumuz  hesaplama  modülü  ile  pencerenizin  mimari  şeklinin  gerekli  ataleti

         sağlayıp  sağlamadığı  kontrol  edilir.  Eğer  sağlamıyorsa       kullanmış  olduğunuz  sacın

         atalet   değerini   arttırmanız   gerekmektedir.   Sac   atalet   değerini     yine   hesaplama

         modülümüzden ulaşabilirisiniz.

         Burada  yanlış  bilinen  bir  noktaya  özellikle  vurgu  yapmak  isteriz.  Sacın  mukavemeti

         yani  atlet  momenti  değerini  arttırmak  için  sadece  kalınlık  parametresini  baz  almak

         uygun değildir. Çünkü bilindiği gibi atalet momenti değeri geometriye bağlıdır. Yani

         sacın  kalınlığının  yanında  geometrisi  de  önemlidir.  Örneğin  birçok  uygulamada

         rastladığımız “sac 2 mm olmalıdır” ibaresi kesinlikle yeterli değildir. Sac için verilmesi

         gereken parametre atalet momenti değeridir. Çünkü 2 mm’lik sac kullanılıp lama sac

         kullanılırsa mukavemet sağlanamaz.

         Yapılan  hesaplamalarda  sacın  atalet  değeri  arttırılmasına  karşın  mukavemet  değeri

         yine de sağlanamıyorsa demek ki pencerenin mimari çizimi bu rüzgar yüküne uygun

         değildir. Bazı uygulamalarda özellikle mimari açıdan görselliği sağlamak için çok büyük

        ve  çoğunlukla  cam  içeren  pencereler  tasarlandığını  görmekteyiz.  Bu            tasarımlar

        yapılırken    pencere      için   bahsettiğimiz      hesaplamaların      mutlaka      yapılması

        gerekmektedir.

        Penceremiz  rüzgar  yükü  açısından  gerekli  mukavemeti  sağlıyorsa  hava  geçirgenliği

        yönünden   irdelemeliyiz.     EN   12207   standardına   göre   pencereler   4   ayrı   hava

        geçirgenliği sınıfına ayrılmıştır. Bu sınıflandırma pencerenin iç ortama geçirdiği hava

        debisi  ile  orantılıdır.  4.  sınıf  pencere  en  az  hava  geçiren  penceredir.

        Mimari  olarak  tasarımını  yaptığınız  ve  rüzgar  yükü  hesabına  göre  atalet   momenti

        açısından yeterli ataleti sağlayan pencereniz için son aşama hava geçirgenlik testidir.

        Hava geçirgenlik testi, pencerenizin bire bir aynısının üretildiği pencere test cihazında

        EN 1026 testine göre test edilir.

         Eğer pencereniz 4. sınıfa giriyorsa hava geçirgenliği açısından en üst sınıfta demektir.

        Daha alttaki sınıfa giriyor ve siz en iyi sınıfta olmasını istiyorsanız pencere tasarımı ve

        kullanılan aksesuarlar ile ilgili yeni çözümler getirilmesi gerekmektedir.